Hymn Niemiec, znany jako „Das Deutschlandlied”, to utwór o bogatej historii sięgającej 1841 roku. Napisany przez Augusta Heinricha Hoffmanna von Fallerslebena na melodię skomponowaną przez Josepha Haydna, pierwotnie składał się z trzech zwrotek. Obecnie oficjalnym hymnem jest wyłącznie trzecia zwrotka, podkreślająca wartości jedności, prawa i wolności. Historia hymnu odzwierciedla złożone dzieje Niemiec i ich drogę do współczesnej demokracji.
Historia powstania hymnu Niemiec
Hymn niemiecki narodził się w niezwykłych okolicznościach na wyspie Helgoland w 1841 roku. Jego twórca, August Heinrich Hoffmann von Fallersleben, będący profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, podczas wakacyjnego pobytu na tej brytyjskiej wówczas wyspie, stworzył tekst, który miał odmienić historię niemieckiej tożsamości narodowej. Inspiracją dla powstania utworu było zdarzenie na statku, gdy orkiestra zagrała hymny dla francuskich i brytyjskich pasażerów, jednak zamilkła, gdy przyszła kolej na niemieckich podróżnych – po prostu nie istniał wtedy wspólny hymn niemiecki.
Melodia hymnu ma równie interesującą historię – została zapożyczona z austriackiego hymnu cesarskiego „Kaiserlied”, którego autorem był Joseph Haydn. Kompozytor stworzył ją w latach 1796-1797 na zlecenie cesarza Franciszka II. Ta majestatyczna melodia doskonale współgrała z tekstem von Fallerslebena, tworząc kompozycję, która przetrwała próbę czasu i historycznych zawirowań.
Kontekst polityczny i historyczny
W czasie powstania hymnu Niemcy były mozaiką licznych księstw i królestw, co stanowiło główną motywację dla stworzenia pieśni jednoczącej naród. Słynne pierwsze słowa „Deutschland, Deutschland über alles” nie miały wydźwięku imperialnego – wyrażały pragnienie jedności ponad podziałami regionalnymi i książęcymi interesami. Von Fallersleben w swoim tekście nakreślił również geograficzne granice niemieckiego obszaru językowego, wspominając o terenach „od Mozy aż po Niemien, od Adygi aż po Bełt”.
Pieśń szybko zyskała popularność wśród zwolenników zjednoczenia Niemiec, szczególnie podczas rewolucji 1848/1849. W okresie Cesarstwa Niemieckiego utwór był powszechnie znany, choć paradoksalnie uznawano go za zbyt demokratyczny i egalitarny jak na ówczesne standardy. Dopiero w 1922 roku, za sprawą pierwszego prezydenta Republiki Weimarskiej Friedricha Eberta, pieśń została oficjalnie uznana za hymn państwowy.
Oryginalny tekst „Das Deutschlandlied”
Choć pełny utwór „Das Deutschlandlied” składa się z trzech zwrotek, od 1991 roku oficjalnym hymnem państwowym Niemiec jest wyłącznie trzecia zwrotka. Pierwsza i druga zwrotka, choć nie są zakazane, nie stanowią części oficjalnego hymnu państwowego.
Deutschland, Deutschland über alles,
Über alles in der Welt,
Wenn es stets zu Schutz und Trutze
Brüderlich zusammenhält.
Von der Maas bis an die Memel,
Von der Etsch bis an den Belt,
Deutschland, Deutschland über alles,
Über alles in der Welt!
Deutsche Frauen, deutsche Treue,
Deutscher Wein und deutscher Sang
Sollen in der Welt behalten
Ihren alten schönen Klang,
Uns zu edler Tat begeistern
Unser ganzes Leben lang.
Deutsche Frauen, deutsche Treue,
Deutscher Wein und deutscher Sang!
Einigkeit und Recht und Freiheit
Für das deutsche Vaterland!
Danach lasst uns alle streben
Brüderlich mit Herz und Hand!
Einigkeit und Recht und Freiheit
Sind des Glückes Unterpfand:
Blüh im Glanze dieses Glückes,
Blühe, deutsches Vaterland!
Tłumaczenie hymnu na język polski
Niemcy, Niemcy ponad wszystko,
Ponad wszystko na świecie,
Jeśli zawsze dla obrony
Po bratersku są złączone
Od Mozy aż po Niemen
Od Adygi aż po Bełt
Niemcy, Niemcy ponad wszystko,
Ponad wszystko na świecie!
Niemieckie kobiety, niemiecka wierność
Niemieckie wino i niemiecka pieśń
Niech na świecie utrzymują
Swe dawne piękne brzmienie,
Niech nas natchną do szlachetnych czynów
Przez całe nasze życie.
Niemieckie kobiety, niemiecka wierność
Niemieckie wino i niemiecka pieśń!
Jedność i prawo i wolność
Dla niemieckiej ojczyzny,
Do tego wszyscy dążmy
Po bratersku, sercem i czynem.
Jedność i prawo i wolność
Są gwarancją szczęścia.
Kwitnij w blasku tego szczęścia
Kwitnij, niemiecka ojczyzno
